بسیاری از افرادی که چندان آشنایی با بورس و بازار سرمایه ندارند بعضا سوالات عجیبی از ما می‌پرسند. سوالاتی مثل “من هم می‌توانم بورس بخرم؟!”، “برای این که بورس بخرم به کجا باید مراجعه کنم؟!”، “اگر بورس سود کند من هم سود خواهم کرد؟!” و سوالاتی از این دست!!!
در مقالات قبلی گفتیم که بازار سرمایه یا همان بورس چیست و چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد. همچنین گفتیم که این بازار بستری برای خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف از طریق کارگزاران است.

در مقاله انواع اوراق بهادار نیز دانستیم که اوراق بهادار به سه دسته کلی اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق مبتنی بر بدهی و ابزارهای مشتقه تقسیم می‌شوند. در این مقاله قصد داریم درباره یکی از مهم ترین انواع اوراق بهادار به نام “سهام” و مفهوم آن به زبان ساده صحبت کنیم.

چرا باید سهام بخریم؟!؟!

جالب است بدانید بیشترین حجم معاملات در بورس و اوراق بهادار، به معاملات “سهام” اختصاص دارد، تا آنجا که برخی، حتی بورس را بازار سهام نیز می‌نامند. (ابزارهای بسیار زیاد دیگری مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، پیمان‌های آتی و … هم در بورس معامله می‌شوند.)

بسیاری از سرمایه‌گذاران با علم به این که سهام در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره، ریسک بیشتری دارد، باز هم خرید و فروش آن را به سایر اوراق بهادار ترجیح می‌دهند. مهم‌ترین دلیل این اتفاق رابطه بین ریسک و بازده است، به این معنا که خریداران سهام با قبول ریسک بیشتر، انتظار دارند بازده و سود بیشتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره و … به دست آورند.

سهام چیست؟!

در یک تعریف ساده، “سهم” بیانگر میزان مالکیت فرد از یک دارایی است.

برای مثال کارخانه‌ای با سرمایه ۱۰ میلیارد تومان را درنظر بگیرید که متعلق به یک نفر باشد. پس می‌توان گفت که این فرد تنها مالک کارخانه بوده و سهام کل کارخانه متعلق به اوست.

حالا اگر پنج نفر به نسبت مساوی مالک این کارخانه باشند چه؟! در این صورت هر یک از آن‌ها ۲۰% از سهام آن کارخانه را در اختیار دارند. طبیعی است که هنگام تصمیم‌گیری برای اداره کارخانه و یا تقسیم کردن سود، هر کدام از این افراد ۲۰% (۱ از ۵) سهم خواهند داشت.

حالا فرض کنید مالکیت این کارخانه به جای ۵ نفر بین ۱۰۰۰ نفر به طور مساوی تقسیم شود، در این صورت میزان مالکیت هر فرد در این کارخانه به اندازه ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. (۱۰ میلیارد تقسیم بر ۱۰۰۰ نفر)

در واقع در این دو مثال دیدیم که در شرکت‌های سهامی، هر فرد به میزان سهم خود در تصمیم‌گیری‌ها و سود و زیان شرکت نیز سهیم خواهد بود. پس همان طور که گفتیم سهم در تعریف بسیار ساده، به معنای میزان مالکیت فرد از یک دارایی مشخص است.

تعریف سهم در قانون تجارت

مطابق با قانون تجارت، سهم “ورقه بهادار یا هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمین‌کننده حقوق مالی و منافع قابل نقل و انتقال برای مالک آن باشد.” بر اساس قانون می‌بایست نام شرکت، شماره ثبت آن، مبلغ سرمایه ثبت شده شرکت، نوع سهم، مبلغ اسمی هر سهم و تعداد آن بر روی ورقه سهم چاپ شود.

البته توجه کنید که در حال حاضر خرید و فروش سهام به صورت کاملا اینترنتی انجام شده، و معمولا سهامداران ورقه سهام خود را دریافت نمی‌کنند. اما اگر فردی تمایل به دریافت ورقه سهام خود داشته باشد، می‌تواند با مراجعه به کارگزار خود و یا مراجعه به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اقدام به دریافت ورقه سهم کند.

تصویر زیر نشان‌دهنده یک ورقه سهام شامل ۱۲۰ سهم از شرکت صنایع لاستیکی سهند با ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰۰ ریال و مجموعا ۱۲ هزار ریال است.

ورقه سهام

افرادی که به صورت آنلاین اقدام به خرید سهام می‌کنند در صورت تمایل می‌توانند با مراجعه به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نسبت به دریافت ورقه سهام خود اقدام کنند.

شرکت سهامی عام و سهامی خاص

بعد از آشنایی با مفهوم سهم، نوبت به مفاهیمی همچون “شرکت سهامی” می‌رسد. شرکتی که سرمایه آن به تعدادی سهم تقسیم شده و هر کدام از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند، در فعالیت‌ها، تصمیمات و سود و زیان شرکت سهیم باشند، شرکت سهامی نام دارد.

 شرکتهای سهامی، خود به دو دسته تقسیم می شوند:

۱- شرکتهای سهامی خاص:

در صورتی که همه سرمایه یک شرکت را مؤسسان (بنیانگذاران) شرکت تأمین کنند و سهام آن برای عموم مردم عرضه نشود، شرکت سهامی خاص خواهد بود. حداقل تعداد سهامداران برای تأسیس شرکت‌های سهامی خاص ۳ نفر و حداقل سرمایه مورد نیاز هم یک میلیون ریال معادل صد هزار تومان است. به بیان دیگر در شرکت‌های سهامی خاص، مالکیت شرکت معمولا در اختیار تعداد محدودی از افراد است.

۲- شرکت سهامی عام :

شرکتی است که بخشی از سرمایه مورد نیاز آن از طریق عرضه سهام (عرضه اولیه) به عموم مردم تأمین می‌شود، شرکت سهامی عام نام دارد. در شرکت‌های سهامی عام، تعداد سهامداران حداقل ۵ نفر و حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس شرکت ۵ میلیون ریال است. بعضا ممکن است شرکت‌های سهامی خاص با پذیرش در بورس و طی مراحلی، تبدیل به شرکت‌های سهامی عام شده و سپس عرضه اولیه سهام آن‌ها در بورس انجام شود.

مزایای خرید سهام

مزایای خرید سهام

تا این جای مقاله با مفهوم سهام و شرکت‌های سهامی آشنا شده‌اید. اما به نظر شما خرید و فروش سهام نسبت به سپرده‌گذاری در بانک و خرید اوراق با سود ثابت چه مزیت‌هایی دارد؟! چرا بسیاری از سرمایه‌گذاران (در دنیا) سرمایه‌گذاری در سهام را ترجیح می‌دهند؟! در ادامه با توضیح چند مورد، پاسخ این سوال را به اختصار خواهیم داد…

کسب سود بیشتر نسبت به سایر بازارها

همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد، ویژگی مهمی که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت (مثل اوراق مشارکت و اوراق اجاره) برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌کند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است. در این صورت سرمایه‌گذار با یک سرمایه‌گذاری مناسب و انتخاب سهام خوب، می‌تواند بازدهی به مراتب بالاتری نسبت به سپرده‌گذاری در بانک کسب کند.

علاوه بر این، دارندگان سهامِ یک شرکت در کلیه منافع شرکت از جمله سود سالیانه و قیمت سهام شریک هستند و اگر برای مثال، شرکت در طول یک سال فعالیت خود، حتی صد در صد هم سود کند، این سود به سهامداران تعلق دارد. البته باید توجه داشت که تنها شرکت‌های سودده و دارای چشم‌انداز مناسب می‌توانند چنین وضعیتی را تجربه کنند.

مشارکت در اداره شرکت

دومین مزیت خرید سهام در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت یا سپرده‌گذاری در بانک، امکان مشارکت سهام‌دار در نحوه اداره شرکت است. هنگام خرید اوراق مشارکت و یا سپرده‌گذاری در بانک، سرمایه‌گذار هیچ نقشی در نحوه اداره امور ندارد و مجبور است که سود ۱۵ تا ۲۰ درصدی را بپذیرد، اما سرمایه‌گذاری در سهام این گونه نیست.

سهامداران به نسبت سرمایه خود، دارای حق رأی هستند. آن‌ها می‌توانند با حضور در مجامع سالانه شرکتی که سهامش را در اختیار دارند، درباره تمامی امور شرکت مانند انتخاب اعضای هیأت مدیره، نحوه تقسیم سود و … اظهارنظر کرده و تأثیرگذار باشند. البته توجه کنید که هرچقدر تعداد سهام شما بیشتر باشد، تأثیرگذاری شما در امور شرکت نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود.

استفاده از نوسانات بازار

در موارد قبلی گفتیم که سرمایه‌گذاری در بانک و یا اوراق با سود ثابت شما را مجبور به پذیرش یک سود سالیانه ۱۵ تا ۲۰ درصدی می‌کند و تقریبا انعطافی در آن وجود ندارد. در مورد سهام اما یک سرمایه‌گذار می‌تواند با استفاده از نوسانات قیمت سهم به بازدهی بسیار بیشتری از بازدهی بازار برسد.

برای مثال فرض کنید که قیمت سهام یک شرکت در طول سال از ۱۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰ برسد. (۵۰% رشد) توجه کنید که این افزایش قیمت به صورت پیوسته انجام نخواهد شد، بلکه ممکن است قیمت سهام مثلا بین ۱۱۰۰ تومان تا ۱۴۰۰ تومان بارها نوسان کند. قطعا کسی که دانش کافی را در اختیار دارد و با علم و تحلیل به سرمایه‌گذاری می‌پردازد، به راحتی می‌تواند از این نوسانات استفاده کرده و با چند بار معامله، بازدهی‌های بالای ۱۰۰% را نیز برای خود به ارمغان بیاورد.

دریافت سهام جایزه و اولویت برای خرید سهام جدید

یکی دیگر از مزیت‌های خرید سهم، امکان دریافت سهام جایزه و همچنین حق تقدم خرید سهام جدید از شرکت است. شرکت‌ها معمولا هر چند سال یک بار اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. این افزایش سرمایه می‌تواند با اهداف مختلفی مثل احداث یک خط تولید جدید، اصلاح ساختار مالی و … انجام شود. در این صورت تعداد سهام شرکت نیز افزایش یافته و منافع حاصل از آن متعلق به سهامداران شرکت خواهد بود.

پس سهامدارانی که هنگام انجام افزایش سرمایه، سهام شرکت را در اختیار داشته‌اند، بسته به نوع افزایش سرمایه (آورده نقدی و مطالبات، سود انباشته و یا تجدید ارزیابی) می‌توانند برای خرید سهام جدید نسبت به سایر فعالان بازار اولویت داشته و یا از سهام جایزه بهره‌مند شوند.

چکیده مطلب:

پس از خواندن این مقاله انتظار می‌رود شما به صورت ساده با مفهوم سهام، شرکت‌های سهامی و مزایای سرمایه‌گذاری در سهام آشنا شده باشید. از این پس انتخاب با شماست! می‌تواند با پیگیری بیشتر و آموزش بورس (البته اگر علاقه‌مند هستید!) وارد این حوزه شوید. حتی ممکن است از این راه درآمد کنونی خود را چند برابر کنید، همان‌طور که ثروتمندان خودساخته دیگر این کار را کردند! همه چیز به خود شما بستگی دارد …

نظرات این مطلب

امیرحسین ادیب نیا

با رویکردی موثر در این فضا حضور دارم.
امیدوارم حال و انرژیِ خوب، در زندگیِ من و تو جریان یابد.

۸ دیدگاه. شما هم نظر خود را بنویسید:

  • سلام.دست خوش.ولی ای کاش خیلی واضح شمرده تعریف سهام می‌فرمودید.تاخیلی روشن متوجه کلیت واصل حرف شمامیشدیم

    پاسخ
  • جناب آقای ادیب نیا سلام طبق فرموده شما سهام یعنی میزان مالکیت فرد از یک دارایی میباشد شرکت سایپا را مثال میزنم ارزش سهام این شرکت هم همانند سایر سهام در بورس به شدت کاهش پیدا کرده ولی از طرف دیگر محصولات آن چند برابر افزایش یافته حتی قیمت ملک شرکت هم چند برابر شده اگر واقعا سهامداران مالک بخشی از این شرکت میباشند نباید ارزش سهامشان کاهش یافته باشد برداشت بنده از سهام با شما متفاوت است چون هیچ شخص یا دستگاهی نظارت ندارد سهامدان فقط متحمل ضرر آن شرکت هستند و سود آن به جیب چه کسی میرود خدا میداند . همه شرکتهای در بورس بدین صورت هستند

    پاسخ
  • مطالب قابل فهم و عالی و مختصر بـود. ممنون♥

    پاسخ
  • کاظم جلیل نژاد
    ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ ۱۸:۵۷

    سلام وقت بخیر جناب اقای ادیب نیا ببخشید یک سوال در مورد سهم چیست. شما در مورد سهم گفته اید سهم میزان مالکیت فرد از یک دارایی است. درست حالا کارخانه سیمانی با سرمایه ۶۵ میلیارد تومان اگر این کارخانه سیمان ۱۰۰۰ نفر سهامدار داشته باشد ۶۵ میلیارد تومان را بطور مساوی بین هزار نفر تقسیم می کنیم می شود سهم هر فرد در این کارخانه ۶۵ میلیون تومان یعنی ۶۵ میلیارد تومان تقسیم بر هزار می شود ۶۵ میلیون تومان حالا یه بنده خدایی در این کارخانه ۲۶۳۴۳ سهام دارد یعنی ۲۶۳۴۳ سهام ضربدر ۶۵ میلیون تومان می شود . هزار و هفتصد میلیارد تومان می شودبه ارزش روز یا بازار هر چه سرمایه برود بالا این می رود بالا ایا این فرمول درسته اگر درسته ایا این نوع سهام در بازار خریدار است . ببخشید در هنگام فروش سهام حق کارگزاری شما محفوظ البته شرکت سیمان سهامی خاص است عام نیست هنوز به بورس نرفت هنوز به سوددهی نرسید کارخانه سیمان در سال ۱۳۹۲ با ظرفیت تولید ۲۲۰۰ تن سیمان در روز راه اندازی و افتتاح شد . و در اختیار موسسه رفاه و تامین اتیه کارکنان بانک سپه است من جلیل نژاد هستم از استان مازندران ساری خیلی ممنون شماره موبایل ۰۹۱۱

    پاسخ
    • امیرحسین ادیب نیا
      ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ ۲۱:۰۹

      سلام دوست عزیز
      شما قبلا این سوال رو بارها و بارها از من و همکارانم پرسیدید و راهنمایی هم شدید.
      تو جملات خودتون یک بار این موضوع رو دنبال کنید. چطوری میشه کارخونه رو بین ۱۰۰۰ نفر به طور مساوی تقسیم کرد بعد سهم شما که جز یکی از اون نفرات هستید بشه ۲۶۳۴۳ تعداد.
      یا سهم شما یک سهم هست یا اگر سهم شما ۲۶۳۴۳ سهم هست و سهام به طور مساوی تقسیم شده سهم بقیه افراد هم ۲۶۳۴۳ سهم خواهد بود که در این حالت تعداد سهام موجود ۲۶۳۴۳۰۰۰ سهم خواهد بود.
      در مرحله بعد ارزش روز این شرکت باید محاسبه بشه. شاید الان خیلی کمتر از ۶۵ میلیارد تومن باشه و یا برعکس خیلی بیشتر از ۶۵ میلیارد تومن.

      در کل اطلاعاتتون دقیق نیست و نمیشه خیلی دقیق پاسخ سوالتون رو داد. (این اطلاعات لازم هست : سرمایه ثبتی شرکت، تعداد برگه سهم و …)

      پاسخ
  • تشکر فراوان؛ تمام مقالات شما عالی و قابل فهم هستند.

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

امیرحسین ادیب نیا

با رویکردی موثر در این فضا حضور دارم.
امیدوارم حال و انرژیِ خوب، در زندگیِ من و تو جریان یابد.